Hogere Natuurkunde – Ellen Deckwitz

Bij het overlijden van haar Indische grootmoeder ontdekte Ellen Deckwitz (1982) dat ze de enige in haar familie is die haar levensverhaal te horen heeft gekregen. Hogere natuurkunde – deels reisverhaal, deels mythe, deels getuigenis – is het resultaat van de talloze gesprekken die Deckwitz in de jaren daarna voerde met mensen wier wortels ook in voormalig Nederlands-Indië liggen. Ze kwam erachter dat ze niet het enige kleinkind is dat een familiegeheim op haar schouders torst.

Hogere natuurkunde is deels verhaal, deels gedicht – maar vooral een werk dat uit elkaar spat van verbeeldingskracht en lef. Ontroerend, geestig en confronterend schetst Ellen Deckwitz de gevolgen van een oorlog die inmiddels in miljoenen Nederlanders doorwerkt, en tot op de dag van vandaag hun levens tekent.

Genoemd als één van de beste boeken van 2019 door Trouw, de Standaard en NRC Handelsblad.

‘Hogere natuurkunde leest als één lang, beeldrijk en voortjagend gedicht. [..] De kracht van deze bundel ligt in de urgentie en de vaart waarmee de verschillende verhaallijnen worden vervlochten om woorden te vinden voor wat doorgaat als het onzegbare.’ – Maria Barnas, NRC Handelsblad

‘Een knap en averechts verhaal over erfelijke littekens en een band tussen twee mensen.’ – Alfred Schaffer, de Groene Amsterdammer

‘Met beklemmende beelden en humor laat Deckwitz ons in een verhaal met veel openingen voor de verbeelding de littekens zien. Dit is een poëziebundel die onder je huid kruipt.’ – de Standaard

‘Het hele rijke indische verhaal, alles wat je er over verteld hebt, heb je op een fabuleuze manier in een dichtvorm weten te vormen. Dat heb je echt heel knap gedaan. […] Een heel dun boek met bizar veel info en gevoel en zeggingskracht. […] Een aanrader.’ – Gijs Groenteman, Kunststof radio.

‘De stem van de ik en de tegenstem van de grootmoeder vertellen samen een verhaal in gecondenseerde, stugge fragmenten. De grootmoeder geeft overlevingstips; de ik doet in onderkoelde maar broze taal verslag van haar reis naar het land dat ze alleen kent uit verhalen over moesson, muskieten, verkrachters, struikgewas, zweepslagen en honger. Gaandeweg wordt duidelijk hoe de pijn van de grootmoeder én van de ouders zich op verraderlijke wijze een weg boort in leven en gemoed van de kleindochter. [..] Het mist zijn uitwerking allemaal niet en Deckwitz probeert de demonen zo kaal mogelijk te tonen.’ – de Volkskrant

‘Een schitterend portret van de grootmoeder. Het zijn gedichten, maar ze lezen als een geweldig verhaal’. – Onno Blom, Nieuwsweekend, NPO radio 1

‘De gedichten zijn per afdeling sprongsgewijs verhalend en doorlopend verbonden. Dat geeft ze een verrassend effect, pulsering en dynamiek. Ze vragen om voordracht, zoals we die van Deckwitz kennen. Ze heeft in deze bundel de ontkiemende stilte in al haar gelaagdheid aansprekend tot leven weten te wekken. Deze hogere natuurkunde heeft ze heel sterk doorleefd in woorden gevat.’ – Johan Reijmerink, Meander

’De tekst, een mix van poëzie en proza, is dankzij Deckwitz’ gebruik van heldere woorden en zinsconstructies uitzonderlijk toegankelijk. Ze roept met haar taal concrete beelden op die het leven van haar grootmoeder en haar eigen bestaan met elkaar verbinden.’ – Emma Ringelding, de Boekenkrant

‘Dit verhaal moest verteld, en het moest zó verteld. Oorlog woekert onzichtbaar verder, het is tot in de witregels voelbaar. Maar de poëzie wordt nergens donker, die stampt niet, maar huppelt, dankzij Deckwitz’ humor, en dankzij de vermakelijke beelden als deze: “mijn vader / die zich voortbeweegt alsof hij zijn lichaam vanochtend voor het eerst / heeft aangetrokken / en nog niet weet waar de rem zit.”‘ – Janita Monna, Trouw